PostmarketOS'un Samsung Galaxy A5 2015'e (Bozuk Ana Ekran Tuşu ile) Windows 10 Üzerinden Kurulumu: Kapsamlı Bir Rehber

 

Bu rapor, ana ekran tuşu arızalı bir Samsung Galaxy A5 2015 (SM-A5000 - SM-A500W) cihazına postmarketOS işletim sisteminin Windows 10 ortamında, Odin tercihine rağmen en uygun yöntemlerle nasıl kurulacağını ayrıntılı olarak açıklamaktadır. Süreç, cihazın mevcut durumu ve PostmarketOS'un teknik gereksinimleri dikkate alınarak adım adım incelenmiştir.

 

Giriş: PostmarketOS ve Samsung Galaxy A5 2015'e Genel Bakış

 

 

PostmarketOS Nedir?

 

PostmarketOS, geleneksel Android tabanlı mobil işletim sistemlerinden farklı olarak, akıllı telefonlar ve diğer mobil cihazlar için tasarlanmış, tam teşekküllü bir Linux dağıtımıdır. Bu proje, cihazlara uzun ömürlü yazılım desteği sağlamayı, gereksiz yazılımlardan (bloatware) arındırılmış, tamamen açık kaynaklı bir deneyim sunmayı ve mobil cihazların kullanım ömrünü uzatmayı hedefler. Sistemin temel kurulum ve derleme aracı olan pmbootstrap, bu işletim sistemini çeşitli cihazlara port etmek ve kurmak için kullanılan merkezi bir araçtır.¹

pmbootstrap, Alpine Linux chroot'ları kullanarak derleme yapar ve ana bilgisayar sistemine yazılım yüklemekten kaçınır.¹

 

Samsung Galaxy A5 2015 (samsung-a5) Cihazının Özellikleri ve PostmarketOS Uyumluluğu

 

Samsung Galaxy A5 2015 (kod adı: samsung-a5, modeller: SM-A5000 - SM-A500W), Qualcomm Snapdragon 410 (MSM8916) yonga setine, 4x 1.2 GHz Cortex-A53 CPU'ya ve Adreno 306 GPU'ya sahiptir.³ Cihaz,

aarch64 (64-bit ARM) mimarisiyle çalışmaktadır.³ PostmarketOS topluluğu tarafından aktif olarak desteklenen bu cihaz için temel işlevlerin çoğu uyumludur ve sorunsuz çalışmaktadır. Bu işlevler arasında USB ağ bağlantısı, dahili depolama (eMMC, SD kartlar), batarya yönetimi, NFC, modem (arama, SMS, mobil veri) ve ivmeölçer (otomatik ekran döndürme) bulunmaktadır.³ USB OTG özelliği de çalışmaktadır.³ Ancak, kamera ve GPS gibi bazı özellikler hala geliştirme aşamasında olabilir veya tam işlevsellik sunmayabilir.⁴

Cihazın 2014 yılında Android 4.4.4 (KitKat) ile piyasaya sürülmüş olması önemli bir noktadır.³ PostmarketOS,

aarch64 mimarisi için tasarlanmış bir Linux çekirdeği kullanır. Bazı Android 4.4.4 ile çalışan cihaz varyantlarının arm64 çekirdeğini başlatamayacağı belirtilmektedir.³ Bu durum, PostmarketOS kurulumuna başlamadan önce cihazın Android 5.0 (Lollipop) veya daha yeni bir sürüme yükseltilmiş olmasını gerektirebilir. Bu ön koşul, kurulum sürecine önemli bir ilk adım ve potansiyel bir karmaşıklık ekler. Kullanıcının mevcut Android sürümünü (Ayarlar > Telefon Hakkında bölümünden kontrol edilebilir) doğrulaması ve eğer Android 4.4.4 ise, olası bir önyükleme sorununu veya başarısız bir flaşlama girişimini önlemek adına önce resmi bir Android 5.0 veya 6.0.1 (üreticiden en son desteklenen sürüm) firmware'e yükseltme yapması önerilir.

 

Kuruluma Başlamadan Önce Bilmeniz Gerekenler ve Riskler

 

Bu tür bir işletim sistemi kurulumu, cihaz üzerinde kapsamlı değişiklikler gerektirdiğinden dikkatli bir hazırlık süreci gerektirir.

• Veri Yedekleme: Bu işlem cihazdaki tüm mevcut verileri (uygulamalar, fotoğraflar, kişisel dosyalar vb.) silecektir. Bu nedenle, önemli verilerinizi harici bir depolama birimine veya buluta yedeklemek kesinlikle zorunludur.¹ Ayrıca, cihazın stok ROM'unun bir yedeğini bulundurmak, olası bir geri dönüş senaryosu için faydalı olacaktır.¹
• Cihaz Şarjı: Flaşlama işlemi sırasında cihazın kapanmasını önlemek için batarya seviyesinin yeterince (en az %50) dolu olduğundan emin olunmalıdır.¹
• Bootloader Kilidini Açma: PostmarketOS gibi özel bir işletim sistemi yükleyebilmek için cihazın bootloader kilidinin açık olması gerekmektedir.¹ Bu genellikle Android'deki "Geliştirici Seçenekleri" altında "OEM Kilit Açma" (OEM Unlocking) seçeneğinin etkinleştirilmesiyle yapılır.⁵
• Riskler: Firmware flaşlama işlemleri, yanlış adımlar veya beklenmedik sorunlar nedeniyle cihazı "brick" etme (kullanılamaz hale getirme) potansiyeli taşır.⁷ Talimatlara dikkatle uyulması ve her adımın doğru anlaşıldığından emin olunması hayati öneme sahiptir.

Kullanıcının ana ekran tuşunun bozuk olması, standart tuş kombinasyonlarıyla (örneğin Ses Kısma + Home + Güç) İndirme Modu'na veya Kurtarma Modu'na girmeyi engeller.⁸ Bu durum, olası bir "soft brick" durumunda cihazı kurtarma yeteneğini ciddi şekilde kısıtlar. ADB komutları (

adb reboot download, adb reboot recovery) bu eksikliği giderebilir.¹⁰ Ancak, bu komutların çalışması için cihazın normal Android modunda açılabilmesi ve USB hata ayıklamanın önceden etkinleştirilmiş olması gerekmektedir.¹⁰ Eğer cihaz bir "bootloop"a girer ve USB hata ayıklama etkin değilse, kurtarma seçenekleri son derece sınırlı hale gelir. Bu nedenle, rehberde, USB hata ayıklamanın kurulumdan önce kesinlikle etkinleştirilmesi gerektiği ve bu durumun, ana ekran tuşu arızası nedeniyle olası bir "soft brick" durumunda cihazı kurtarma şansını önemli ölçüde artıracağı net bir şekilde belirtilmelidir. Bu önlem, bir "güvenlik ağı" görevi görecektir.

 

Bölüm 1: Gerekli Araçlar ve Windows 10 Ortamının Hazırlanması

 

PostmarketOS kurulumuna başlamadan önce Windows 10 bilgisayarınızda belirli araçların ve ortamların hazır olması gerekmektedir.

 

1.1 Samsung USB Sürücülerinin Kurulumu

 

Samsung Android cihazınızı Windows 10 bilgisayarınıza bağlamak ve Odin veya Heimdall gibi flaşlama araçlarının cihazı doğru bir şekilde tanımasını sağlamak için Samsung USB Sürücüleri gereklidir.¹³

• İndirme: Sürücüler, Uptodown gibi güvenilir kaynaklardan indirilebilir.¹⁴
• Kurulum: İndirilen .exe dosyasını çift tıklayarak kurulum sihirbazını başlatın. Dil ve bölge seçimi, ardından kurulum dizini seçimi gibi basit adımları takip edin. Kurulum tamamlandıktan sonra ayrı bir arayüzü yoktur; sürücüler arka planda sisteminize entegre olur.¹⁴

USB sürücüleri, bilgisayar ile cihaz arasındaki iletişimin temelini oluşturur. Yanlış veya eksik sürücüler, Odin veya Heimdall'ın cihazı "Download Mode"da tanımasını engelleyebilir.¹⁵ Bu durum, flaşlama işleminin başlamadan durmasına neden olur. Windows 10'da sürücü sorunları genellikle eksik veya bozuk kurulumdan kaynaklanır ve Aygıt Yöneticisi'nde "bilinmeyen cihaz" veya sarı bir ünlem işareti olarak kendini gösterebilir.¹⁶ Bu nedenle, sürücülerin doğru şekilde kurulduğundan emin olmak için cihazı bilgisayara bağladıktan sonra Windows Aygıt Yöneticisi'ni kontrol etmek önemlidir. Cihaz "Samsung Mobile USB CDC Composite Device" veya benzeri bir isimle görünmeli ve herhangi bir hata işareti olmamalıdır. Bu doğrulama, ileride yaşanabilecek "cihaz bulunamadı" hatalarının önüne geçecektir.

 

1.2 ADB ve Fastboot Araçlarının Kurulumu

 

ADB (Android Debug Bridge) ve Fastboot, Android cihazlarla bilgisayar arasında köprü görevi gören temel komut satırı araçlarıdır.¹⁶ Özellikle ana ekran tuşu arızalı bir cihazda, cihazı İndirme Modu'na (

adb reboot download) veya Kurtarma Modu'na (adb reboot recovery) sokmak için bu komutlar hayati öneme sahiptir.¹⁰

• İndirme: Google'dan "platform-tools" zip dosyasını indirin.¹⁶
• Kurulum: İndirilen zip dosyasını, %USERPROFILE%\adb-fastboot gibi kolay erişilebilir ve hatırlanabilir bir yere çıkarın.¹⁶
• PATH Değişkeni Ekleme: Windows 10'da, platform-tools klasörünün yolunu sistem PATH değişkenine eklemek, ADB ve Fastboot komutlarını herhangi bir komut istemcisinden (CMD veya PowerShell) doğrudan çalıştırmayı sağlar. Bunun için:
  1. Başlat menüsünü açın ve "gelişmiş sistem ayarları" yazın.
  2. "Sistem özelliklerini görüntüle" seçeneğini seçin.
  3. "Gelişmiş" sekmesine tıklayın.
  4. "Ortam Değişkenleri" düğmesine tıklayın.
  5. "Sistem Değişkenleri" altındaki Path değişkenini seçin ve "Düzenle" düğmesine tıklayın.
  6. "Yeni" düğmesine tıklayın ve %USERPROFILE%\adb-fastboot\platform-tools yolunu ekleyin.¹⁶
• Doğrulama: Bir komut istemcisi açın ve adb devices yazıp Enter tuşuna basın. Cihazınız bağlıysa ve USB hata ayıklama etkinse, cihazınızın yetkilendirme isteğini onayladıktan sonra cihazınızın listelendiğini görmelisiniz.¹⁶

Ana ekran tuşu arızalı olduğu için, geleneksel tuş kombinasyonları ile Download veya Recovery moduna girmek mümkün değildir.⁸ Bu durumda

adb reboot download ve adb reboot recovery komutları, cihazın normal Android modunda açılabilmesi ve USB hata ayıklamanın etkin olması koşuluyla, tek güvenilir yöntem haline gelir.¹⁰ Bu, flaşlama sürecindeki en büyük engeli aşmanın anahtarıdır. Bu nedenle, ADB ve Fastboot kurulumunun, ana ekran tuşu sorunu nedeniyle

mutlak bir zorunluluk olduğu vurgulanmalıdır. Ayrıca, USB hata ayıklamanın önceden etkinleştirilmiş olmasının kritik bir ön koşul olduğu, aksi takdirde bu komutların kullanılamayacağı ve kullanıcının alternatif, daha karmaşık yollara başvurmak zorunda kalacağı belirtilmelidir.

 

1.3 Odin Flashing Aracının Kurulumu (ve Heimdall Alternatifi)

 

Odin ve Heimdall, Samsung cihazlarına firmware flaşlamak için kullanılan iki temel araçtır.

• Odin: Samsung tarafından dahili olarak geliştirilmiş ve kullanılan, Samsung cihazlarına resmi firmware ve özel ikili dosyaları (recovery gibi) flaşlamak için bir araçtır.¹⁷ Odin'in resmi bir halka açık sürümü yoktur, ancak XDA-Developers gibi güvenilir topluluklar sızdırılmış ve güvenli sürümler sunar.¹⁷ Yalnızca Windows üzerinde çalışır.¹⁷ Genellikle

  .tar veya .md5 uzantılı dosyaları flaşlamak için kullanılır.²¹

• Heimdall: Odin'e açık kaynaklı, çapraz platformlu bir alternatiftir.⁷ Windows dahil Linux ve macOS gibi birçok işletim sisteminde çalışır.⁷

  lk2nd gibi ikincil bootloader'ları flaşlamak için postmarketOS topluluğu tarafından önerilir ve kullanılır.³

  heimdall flash --BOOT lk2nd-msm8916.img gibi komutlarla kullanılır.³ Heimdall, Odin protokolünü kullanarak cihazla iletişim kurar.⁷

Kullanıcı Odin'i tercih ettiğini belirtmiş olsa da, lk2nd kurulumu için postmarketOS wiki'si açıkça heimdall flash komutunu önermektedir.³ Bu,

lk2nd flaşlaması için Odin'in doğrudan uygun olmayabileceği veya daha karmaşık bir hazırlık (örneğin .img dosyasını .tar'a dönüştürme) gerektirebileceği anlamına gelir. Odin'in "resmi olmayan" doğası ve genellikle Samsung'un kendi firmware'leri için kullanılması, lk2nd gibi özel bootloader'lar için Heimdall'ı daha güvenilir ve doğrudan bir seçenek haline getirir. Bu nedenle, lk2nd flaşlaması için Heimdall yöntemine odaklanılacaktır. Odin, TWRP gibi özel kurtarma ortamlarını flaşlamak için bir alternatif olarak belirtilebilir.

Aşağıdaki tablo, Odin ve Heimdall arasındaki farkları ve her birinin hangi aşamalarda daha uygun olduğunu netleştirmektedir:

 

1.4 Linux Sanal Makinesi (VirtualBox ve Ubuntu) Kurulumu

 

PostmarketOS'un ana kurulum ve derleme aracı olan pmbootstrap, yalnızca Linux işletim sistemlerinde resmi olarak desteklenmektedir.¹ PostmarketOS dokümantasyonu, Windows Subsystem for Linux (WSL) ile çalışmasının "desteklenmediğini" açıkça belirtir ve bunun yerine VirtualBox gibi bir sanal makine (VM) çözümü önerir.¹

pmbootstrap'un dahili olarak Alpine Linux chroot'ları kullanması ve bu chroot'ların ext4 gibi standart Linux dosya sistemlerine ihtiyaç duyması ¹, Windows'un NTFS dosya sistemiyle doğrudan uyumsuzluk yaratır. WSL, Linux çekirdeğini Windows üzerinde çalıştırsa da, dosya sistemi entegrasyonu ve belirli düşük seviyeli Linux çekirdek özelliklerine erişim konusunda

pmbootstrap'un beklentilerini karşılayamayabilir. Bu durum, kullanıcının Windows 10 ortamında bir Linux sanal makinesi kurmasının kaçınılmaz olduğu anlamına gelir. Bu nedenle, pmbootstrap'un neden VirtualBox'ta bir Linux VM gerektirdiği ve WSL'nin neden yeterli olmadığı net bir şekilde anlaşılmalıdır.

 

VirtualBox Kurulumu (Windows 10 Üzerine)

 

VirtualBox, Oracle tarafından geliştirilen ücretsiz ve açık kaynaklı bir sanallaştırma yazılımıdır ve Windows 10 üzerine kolayca kurulabilir.³⁰

• İndirme: Resmi VirtualBox indirme sayfasından ³¹ Windows ana bilgisayarları için uygun sürümü indirin.
• Kurulum: İndirilen yükleyici dosyasını çift tıklayarak kurulum sihirbazını başlatın. Varsayılan seçenekleri kabul ederek veya tercihlerinize göre özelleştirerek kurulumu tamamlayın.³¹
• Ön Koşullar: Kurulumdan önce, bilgisayarınızda 64-bit bir işlemciye, minimum 4GB RAM'e (VM için en az 2GB ayrılmalı) ve BIOS ayarlarında Donanım Sanallaştırma (Intel VT-x veya AMD-V) özelliğinin etkinleştirilmiş olmasına dikkat edin.³¹

 

Ubuntu ISO İndirme ve VirtualBox Üzerine Kurulumu

 

pmbootstrap için bir Linux dağıtımı gereklidir; Ubuntu, kullanıcı dostu ve geniş destekli bir seçenektir.³³

• İndirme: Ubuntu'nun resmi web sitesinden ³⁴ en son LTS (Uzun Süreli Destek) sürümünün (örneğin Ubuntu 24.04 LTS) ISO dosyasını indirin.
• Sanal Makine Oluşturma:
  1. VirtualBox Manager uygulamasını başlatın ve "Yeni" düğmesine tıklayın.³²
  2. Sanal makinenize bir isim verin (örneğin "pmOS_Ubuntu"). "Tip" olarak "Linux" ve "Sürüm" olarak "Ubuntu (64-bit)" seçildiğinden emin olun.³²
  3. Sanal makineye yeterli RAM atayın. En az 2GB önerilir, ancak daha iyi performans için 4GB veya daha fazlası tercih edilir.³¹
  4. Sanal bir sabit disk oluşturun. "Şimdi sanal bir sabit disk oluştur" seçeneğini seçin. Disk boyutu için en az 10GB (pmbootstrap çalışma yolu için), tercihen 30-50GB veya daha fazlası önerilir.¹ "Dinamik olarak ayrılmış" yerine "Sabit boyut" seçeneği daha iyi performans sağlayabilir.³²
  5. Sanal makine ayarlarında, "Depolama" bölümüne gidin ve indirilen Ubuntu ISO dosyasını sanal CD/DVD sürücüsü olarak bağlayın.³²
• Ubuntu Kurulumu: Sanal makineyi başlatın. Ubuntu yükleyicisi başlayacaktır. "Diski sil ve Ubuntu'yu yükle" seçeneğini seçin (bu sadece sanal diski etkiler, ana bilgisayarınızı değil) ve kurulum adımlarını takip edin.³⁶

VM'ye ayrılacak disk alanının pmbootstrap'un gereksinimlerini (en az 10GB, tercihen daha fazla) karşılayacak kadar büyük olması gerektiği vurgulanmalıdır, zira derleme süreci büyük dosyalar ve geçici veriler oluşturabilir.¹

 

Bölüm 2: Samsung Galaxy A5 2015'i Kuruluma Hazırlama (Bozuk Ana Ekran Tuşu ile)

 

Ana ekran tuşu arızalı bir cihaz için özel önyükleme modlarına erişim, standart yöntemlerden farklılık gösterir.

 

2.1 Geliştirici Seçeneklerini ve USB Hata Ayıklamayı Etkinleştirme

 

Bu adım, ADB komutlarının cihazla iletişim kurabilmesi ve flaşlama işlemlerine izin verebilmesi için zorunludur.¹⁰

• Adımlar:
  1. Cihazınızın Ayarlar uygulamasını açın.
  2. "Telefon Hakkında" (About Phone) veya "Cihaz Hakkında" (About Device) seçeneğine gidin.
  3. "Yapım Numarası"na (Build Number) yedi kez ardışık olarak dokunarak geliştirici seçeneklerini etkinleştirin. Ekranda "Artık bir geliştiricisiniz!" gibi bir mesaj görmelisiniz.¹⁶
  4. Ayarlar menüsüne geri dönün. Yeni ortaya çıkan "Geliştirici Seçenekleri" (Developer Options) menüsüne girin.
  5. "USB Hata Ayıklama" (USB Debugging) seçeneğini bulun ve etkinleştirin.¹⁶
  6. Cihazınızı USB kablosuyla bilgisayarınıza bağlayın. Cihazınızda "USB hata ayıklamasına izin verilsin mi?" (Allow USB debugging?) sorusu belirecektir. "Bu bilgisayardan her zaman izin ver" (Always allow from this computer) seçeneğini işaretleyerek onay verin ve "Tamam"a basın.¹⁶

 

2.2 İndirme Moduna Giriş Yöntemleri (Ana Ekran Tuşu Olmadan)

 

İndirme Modu (Download Mode veya Odin Modu), Samsung cihazlarına firmware flaşlamak için kullanılan özel bir önyükleme modudur.¹⁷ Geleneksel olarak Ses Kısma + Home + Güç tuşlarına aynı anda basılarak girilir.⁹ Ancak kullanıcının ana ekran tuşu arızalı olduğu için alternatif yöntemler gereklidir.

• Yöntem 1: ADB Komutu ile İndirme Moduna Geçiş (Önerilen)

  Bu yöntem, cihazınız normal Android modunda açılıyorsa ve USB hata ayıklama etkinse en güvenilir ve kolay yoldur.

  • Bilgisayarınızda (Windows 10) bir komut istemcisi (CMD veya PowerShell) açın.
  • Cihazınızın bilgisayara bağlı olduğundan ve ADB tarafından tanındığından emin olun (adb devices komutuyla kontrol edebilirsiniz).
  • Aşağıdaki komutu çalıştırın:
    Bash

    adb reboot download
    

  • Bu komut, cihazı doğrudan İndirme Modu'na alacaktır.⁶

  adb reboot download komutu, ana ekran tuşu arızası sorununu doğrudan çözen en etkili yöntemdir.⁶ Ancak bu, cihazın Android işletim sistemine normal şekilde önyüklenebilmesini ve USB hata ayıklamanın önceden etkinleştirilmiş olmasını gerektirir.¹⁰ Eğer cihaz bir "bootloop"ta sıkışmışsa veya USB hata ayıklama kapalıysa, bu yöntem kullanılamaz. Bu durumda, alternatif tuş kombinasyonları veya Kurtarma Modu üzerinden geçiş gibi daha dolaylı yöntemler devreye girer. Bu yöntemin avantajları (kolaylık, doğrudanlık) ve kısıtlamaları (USB hata ayıklama ve normal önyükleme gerekliliği) net bir şekilde belirtilmelidir. Kullanıcının cihazının mevcut durumuna göre bu yöntemin uygulanabilirliği değişecektir.

• Yöntem 2: Kurtarma Modu Üzerinden İndirme Moduna Geçiş (Alternatif)

  Bazı Samsung cihazları, Kurtarma Modu'na girip oradan "reboot to bootloader" seçeneğini kullanarak İndirme Modu'na geçiş yapılmasına izin verir.8 Bu, ana ekran tuşu arızalı bir cihaz için dolaylı bir yoldur.

  • Adımlar:
    1. Cihazı tamamen kapatın.
    2. Ses Açma + Güç tuşlarına aynı anda basılı tutarak cihazı başlatın. Samsung logosu göründüğünde tuşları bırakın. Cihaz Kurtarma Modu'na girmelidir.¹²
    3. Kurtarma Modu menüsünde, ses tuşlarını kullanarak "Reboot to bootloader" seçeneğine gidin ve güç tuşuyla seçimi onaylayın.⁸
    4. Cihazınız İndirme Modu'na yeniden başlayacaktır.

  adb reboot download komutunun kullanılamadığı durumlarda (örneğin, USB hata ayıklama etkin değilse veya cihaz bootloop'ta ise), Kurtarma Modu üzerinden İndirme Modu'na geçiş, ana ekran tuşu arızalı bir cihaz için kritik bir alternatif olabilir.⁸ Ancak bu, cihazın Kurtarma Modu'na erişebilmesini gerektirir. Genel Android cihazlar için Ses Açma + Güç kombinasyonu önerilse de ¹², bu modelde ana ekran tuşu olmadan çalışmayabilir. Bu dolaylı yöntem bir "son çare" olarak sunulmalı ve bunun için de cihazın Kurtarma Modu'na erişebiliyor olması gerektiği belirtilmelidir. Eğer cihaz Kurtarma Modu'na da giremiyorsa, durum daha karmaşık hale gelecektir.

 

2.3 Kurtarma Moduna Giriş Yöntemleri (Ana Ekran Tuşu Olmadan)

 

Kurtarma Modu (Recovery Mode), cihazı fabrika ayarlarına sıfırlamak, önbelleği temizlemek veya güncelleme paketleri yüklemek gibi çeşitli bakım ve flaşlama işlemleri için kullanılır.¹² Geleneksel olarak Ses Açma + Home + Güç tuşlarına basılarak girilir.¹⁰

• Yöntem 1: ADB Komutu ile Kurtarma Moduna Geçiş (Önerilen)

  USB hata ayıklama etkinse, bu yöntem Kurtarma Modu'na erişim için en kolay yoldur.

  • Bilgisayarınızda bir komut istemcisi açın.
  • Aşağıdaki komutu çalıştırın:
    Bash

    adb reboot recovery
    

  • Bu komut, cihazı doğrudan Kurtarma Modu'na başlatır.¹⁰

  Tıpkı İndirme Modu gibi, Kurtarma Modu'na da ADB aracılığıyla erişim, ana ekran tuşu arızası nedeniyle hayati önem taşır.¹⁰ TWRP gibi özel bir kurtarma flaşlamak veya Kurtarma Modu üzerinden İndirme Modu'na geçmek için bu mod gereklidir. Bu, ana ekran tuşu arızalı bir cihaz için en güvenilir erişim yoludur. Bu komutun USB hata ayıklama etkin olduğunda Kurtarma Modu'na erişim için en güvenilir yol olduğu ve bu nedenle Geliştirici Seçeneklerini önceden etkinleştirmenin ne kadar önemli olduğu bir kez daha hatırlatılmalıdır.

• Yöntem 2: Alternatif Tuş Kombinasyonları (Sınırlı Uygulanabilirlik)

  Samsung Galaxy A5 2015 için ana ekran tuşu olmadan doğrudan Kurtarma Modu'na girmek için güvenilir bir tuş kombinasyonu bulunmamaktadır. Genel Android cihazlar için Ses Açma + Güç kombinasyonu önerilse de 12, bu modelde ana ekran tuşu olmadan çalışmayabilir. Ana ekran tuşunun bozuk olması, geleneksel tuş kombinasyonlarını kullanışsız hale getirir.10 Araştırma, Galaxy A5 2015 için ana ekran tuşu olmadan doğrudan Kurtarma Modu'na giren bir tuş kombinasyonunu açıkça belirtmemektedir. Bu, ADB yöntemini veya cihazın normalde açılıp bir root uygulaması kullanmanın (ki bu durumda root gerekir ve cihaz kilitliyse işe yaramaz) tek seçenek olduğu anlamına gelir.10 Bu, ADB kurulumunun ve USB hata ayıklamanın ne kadar kritik olduğunu bir kez daha vurgular.

 

2.4 Bootloader Kilidini Açma (Gerekliyse)

 

PostmarketOS veya herhangi bir özel ROM flaşlamadan önce cihazın bootloader kilidinin açık olması gerekir.¹ Bu, cihazın önyükleme mekanizmasını değiştirmeye izin verir.

• Adımlar:
  1. Cihazınızda "Geliştirici Seçenekleri"ni etkinleştirin (Bölüm 2.1'e bakın).
  2. Geliştirici Seçenekleri menüsünde, "OEM Kilit Açma" (OEM Unlocking) seçeneğini bulun ve etkinleştirin.⁵ Bu seçenek, cihazınız bir internet bağlantısı ile kullanıldıktan sonra görünür hale gelebilir.⁶
  3. Bu seçeneğin etkinleştirilmesi, flaşlama sırasında "BLOCKED BY FRP LOCK" (Fabrika Ayarlarına Sıfırlama Koruması Kilidi) gibi hataları önleyebilir.⁵

Bootloader kilidinin açık olması, özel firmware flaşlamanın temel ön koşuludur.¹ Samsung cihazlarında bu, genellikle "OEM Kilit Açma" seçeneğinin etkinleştirilmesiyle ilişkilidir. Bu seçeneğin kapalı olması, "FRP Lock" (Factory Reset Protection) hatasına neden olabilir ⁵, bu da Google hesabınızla ilişkilidir ve izinsiz flaşlamayı engeller. Kullanıcının cihazı eski bir model olsa da, bu koruma mekanizması hala geçerli olabilir ve flaşlama işlemini engelleyebilir. Bootloader kilidini açma adımı, USB hata ayıklama ve OEM kilit açma seçeneklerinin etkinleştirilmesini kapsayacak şekilde detaylandırılmalıdır. Bu işlemlerin cihazın mevcut Android sürümünde, flaşlamadan önce yapılması gerektiği vurgulanmalıdır.

 

Bölüm 3: lk2nd İkincil Bootloader Kurulumu

 

 

3.1 lk2nd Nedir ve PostmarketOS Kurulumundaki Rolü

 

lk2nd, Qualcomm MSM yonga setli cihazlar için (Samsung Galaxy A5 2015'in MSM8916 yonga seti dahil) geliştirilmiş ikincil bir bootloader'dır.³ Samsung gibi cihazlarda stok bootloader'ın standart bir Fastboot arayüzü sağlamadığı durumlarda (

pmbootstrap'un ihtiyaç duyduğu arayüz), lk2nd bu standart Fastboot arayüzünü sunar.³ Bu, postmarketOS'un

pmbootstrap flasher aracılığıyla çekirdeği ve kök dosya sistemini cihaza flaşlaması için kritik bir ara adımdır.³

lk2nd, cihazın orijinal stok bootloader'ını değiştirmez veya üzerine yazmaz. Bunun yerine, bir Android boot imajı olarak paketlenir ve stok bootloader tarafından "ikincil" bir bootloader olarak yüklenir.²⁶ Bu sayede, cihazın orijinal önyükleme zinciri korunurken Fastboot işlevselliği eklenir. PostmarketOS, cihazlara Fastboot arayüzü üzerinden flaşlama yapar.³ Ancak Samsung'un stok bootloader'ı Fastboot sağlamaz; bunun yerine kendi tescilli Odin protokolünü kullanır.⁷

lk2nd tam da bu boşluğu doldurarak Samsung'un tescilli Odin protokolü ile pmbootstrap'un ihtiyaç duyduğu standart Fastboot arayüzü arasında bir köprü görevi görür. Bu, pmbootstrap'un cihazla iletişim kurabilmesi için lk2nd'nin önceden yüklenmesini zorunlu kılar. lk2nd'nin "ikincil" bir bootloader olması, cihazın orijinal önyükleme mekanizmasına minimal müdahale anlamına gelir, bu da daha güvenli bir yaklaşım sunar. lk2nd'nin postmarketOS kurulumunda neden bu kadar kritik bir ara adım olduğu ve Fastboot arayüzünü nasıl sağladığı açıklanmalıdır. Bu adım, cihazın mimarisine özgü bir uyumluluk çözümüdür.

 

3.2 lk2nd Görüntüsünü İndirme

 

Samsung Galaxy A5 2015 (samsung-a5) cihazı Qualcomm Snapdragon 410 (MSM8916) yonga setine sahip olduğundan, lk2nd-msm8916.img dosyasını indirmeniz gerekmektedir.³

• İndirme Kaynağı: lk2nd-msm8916.img dosyası, lk2nd projesinin GitHub'daki "Releases" sayfasından indirilebilir.³

lk2nd projesi farklı Qualcomm yonga setlerini destekler ve her yonga seti için özel bir lk2nd görüntüsü bulunur.²⁶ Samsung Galaxy A5 2015'in MSM8916 yonga setine sahip olması ³,

lk2nd-msm8916.img dosyasının kesinlikle doğru seçim olduğunu gösterir. Yanlış yonga seti için tasarlanmış bir lk2nd görüntüsünün flaşlanması, cihazı "hard brick" etme riski taşır ⁷, zira bootloader, cihazın en temel önyükleme bileşenidir. Güvenilir kaynaklardan indirme yapmak, kötü amaçlı yazılımların veya bozuk dosyaların cihaza bulaşmasını önler. Kullanıcıya, cihazının yonga setine (MSM8916) uygun

lk2nd-msm8916.img dosyasını indirmesi gerektiği ve yanlış dosyanın ciddi sonuçları olabileceği konusunda kesinlikle uyarılmalıdır. İndirme bağlantısının güvenilirliğini kontrol etmesi gerektiği de belirtilmelidir.

 

3.3 lk2nd'yi Cihaza Yükleme (Heimdall Kullanarak)

 

PostmarketOS wiki'si, lk2nd'yi heimdall flash --BOOT lk2nd-msm8916.img komutuyla flaşlamayı açıkça önermektedir.³ Bu işlem,

lk2nd görüntüsünü cihazın BOOT (önyükleme) bölümüne yazar.

• Ön Koşul: Cihazınızın İndirme Modu'nda olması gerekmektedir.³ (Bölüm 2.2'deki ana ekran tuşu arızası için alternatif yöntemleri kullanarak İndirme Modu'na girin.)
• Heimdall Kurulumu: Heimdall Suite'i (Heimdall komut satırı aracı, Heimdall Frontend GUI ve USB sürücüleri içerir) resmi Glassechidna web sitesinden indirin.⁷ Microsoft Visual C++ 2012 redistributables'ın sisteminizde yüklü olduğundan emin olun.⁷
• Flaşlama Adımları:
  1. İndirdiğiniz lk2nd-msm8916.img dosyasını kolayca erişebileceğiniz bir konuma yerleştirin (örneğin C:\heimdall).
  2. Cihazınızı İndirme Modu'na alın (Bölüm 2.2'deki yöntemlerden birini kullanın).
  3. Cihazınızı USB kablosuyla bilgisayarınıza bağlayın. Heimdall'ın cihazı tanıdığından emin olun.
  4. Bilgisayarınızda bir komut istemcisi (CMD veya PowerShell) açın ve Heimdall'ın kurulu olduğu dizine gidin (örneğin cd C:\Program Files\Heimdall Suite).
  5. Aşağıdaki komutu çalıştırın:
     Bash

     heimdall flash --BOOT lk2nd-msm8916.img --no-reboot
     

     • --BOOT lk2nd-msm8916.img: lk2nd-msm8916.img dosyasını cihazın BOOT bölümüne flaşlar.
     • --no-reboot: Flaşlama bittikten sonra cihazın otomatik olarak yeniden başlamasını engeller. Bu, flaşlama sonrası doğrudan lk2nd Fastboot moduna girmek için önemlidir.
  6. Flaşlama tamamlandıktan sonra, cihazınızı manuel olarak lk2nd Fastboot moduna alın (genellikle Ses Kısma + Güç tuşlarına basılı tutarak, ana ekran tuşu olmadan).³

Aşağıdaki tablo, lk2nd kurulumu için gerekli olan spesifik dosyayı ve flaşlama komutunu özetlemektedir:

lk2nd'nin BOOT bölümüne flaşlanması, cihazın önyükleme zincirinin kritik bir parçasıdır.³ Yanlış bir bölüm veya yanlış bir dosya flaşlamak, cihazı "hard brick" edebilir.⁷ Heimdall'ın

heimdall flash --BOOT komutu, bu işlemi belirli bir bölümle ilişkilendirerek riski azaltır ve lk2nd projesinin kendisi tarafından önerilen yöntemdir. Kullanıcının Odin tercihi olsa da, Odin'de .img uzantılı dosyaları doğrudan flaşlamak genellikle mümkün değildir; bunlar .tar veya .md5 formatına dönüştürülmelidir, bu da ek karmaşıklık ve hata potansiyeli yaratır. Bu nedenle, Heimdall bu adım için daha güvenli ve doğrudan bir yoldur. --no-reboot bayrağının kullanılması, flaşlama sonrası cihazın otomatik olarak normal Android'e başlamasını engeller ve kullanıcının doğrudan lk2nd Fastboot moduna geçiş yapmasına olanak tanır, bu da bir sonraki adım için gereklidir. Kullanıcının Odin tercihine rağmen, lk2nd için Heimdall'ın daha güvenli, doğrudan ve postmarketOS/lk2nd topluluğu tarafından önerilen bir yöntem olduğu vurgulanmalıdır. --no-reboot bayrağının önemi ve flaşlama sonrası manuel olarak lk2nd Fastboot moduna geçişin gerekliliği açıklanmalıdır.

 

Bölüm 4: PostmarketOS Görüntüsünü Oluşturma ve Cihaza Yükleme

 

lk2nd başarıyla yüklendikten ve cihaz lk2nd Fastboot moduna girebildikten sonra, PostmarketOS görüntüsünü oluşturmak ve cihaza flaşlamak için pmbootstrap aracı kullanılacaktır.

 

4.1 pmbootstrap Ortamını Ayarlama ve Başlatma (Linux Sanal Makinede)

 

VirtualBox üzerine kurulan Ubuntu Linux sanal makinesinde pmbootstrap'u kurmak gerekecektir. pmbootstrap'un kurulumu için git, python3 (3.10+ önerilir ²⁸) ve

openssl gibi temel bağımlılıklar gereklidir.²

• Kurulum Adımları:
  1. Ubuntu terminalini açın ve gerekli bağımlılıkları yükleyin:
     Bash

     sudo apt update
     sudo apt install git python3 python3-pip openssl
     # Python 3.10 veya daha eski bir sürüm kullanılıyorsa tomli kurulmalıdır:
     # sudo apt install python3-tomli
     

  2. pmbootstrap deposunu klonlayın ve kurulumu yapın:
     Bash

     git clone https://gitlab.postmarketos.org/postmarketOS/pmbootstrap.git
     cd pmbootstrap
     mkdir -p ~/.local/bin
     ln -s "$PWD/pmbootstrap.py" ~/.local/bin/pmbootstrap
     

  3. pmbootstrap'un PATH'inizde olduğundan emin olun ve sürümünü doğrulayın:
     Bash

     echo 'export PATH="$HOME/.local/bin:$PATH"' >> ~/.profile
     source ~/.profile # veya terminali kapatıp yeniden açın
     pmbootstrap --version
     

• Ortam Yapılandırması: pmbootstrap'u kullanmadan önce pmbootstrap init komutu ile ortamı yapılandırmanız gerekir.¹ Bu komut sizi bir dizi soruyla yönlendirecektir:
  • Çalışma Yolu (Work Path): pmbootstrap'un dosyaları indireceği ve chroot'ları kuracağı yerdir. Varsayılan konum (~/.local/var/pmbootstrap) çoğu kullanıcı için uygundur. Bu yol için en az 10GB boş disk alanı gereklidir ve NTFS gibi Windows dosya sistemleri desteklenmez; ext4 gibi standart Linux dosya sistemleri zorunludur.¹
  • Yayın Kanalı (Release Channel): Genellikle en güncel özellikler ve hata düzeltmeleri için edge veya en son kararlı sürüm (v24.12 gibi) seçilir.¹
  • Cihaz Üreticisi (Vendor) ve Kod Adı (Codename): Cihazınız için samsung ve samsung-a5 (veya sadece a5, pmbootstrap size doğru olanı gösterecektir) girin.¹
  • Kullanıcı Arayüzü (User Interface): Kurmak istediğiniz grafik arayüzü seçin (örneğin Phosh, Plasma Mobile). Cihazınız tarafından desteklenen arayüzler listelenecektir.¹
  • Kullanıcı Adı ve Ana Bilgisayar Adı: Cihazda kullanmak istediğiniz kullanıcı adını ve ana bilgisayar adını belirleyin.¹ Parola daha sonra, görüntü oluşturma sırasında istenecektir.
  • Diğer temel ayarlar (saat dilimi, yerel ayar vb.) için varsayılanları kabul edebilirsiniz.¹

pmbootstrap init komutu, PostmarketOS kurulumunun temel yapılandırma adımıdır. Yanlış cihaz kod adı (samsung-a5 yerine a5 gibi) veya yanlış arayüz seçimi, derleme hatalarına veya uyumsuz bir görüntüye yol açabilir.¹

pmbootstrap'un çalışma yolunun Linux dosya sisteminde olması gerektiği ve yeterli disk alanının (en az 10GB) sağlanması gerektiği önemlidir, çünkü derleme süreci büyük dosyalar ve geçici veriler oluşturabilir.¹ Bu yapılandırma adımları, sistemin doğru şekilde çalışması ve PostmarketOS görüntüsünün hatasız bir şekilde oluşturulabilmesi için kritik öneme sahiptir.

 

4.2 PostmarketOS Görüntüsünü Derleme ve Oluşturma

 

pmbootstrap ortamı yapılandırıldıktan sonra, cihazınıza yüklenecek PostmarketOS görüntüsünü derleme zamanıdır. Bu işlem, seçilen kullanıcı arayüzü ve diğer yapılandırmalarla birlikte tam bir PostmarketOS kurulumu içeren bir chroot oluşturur ve ardından flaşlanabilir bir görüntü dosyası üretir.¹

• Derleme Komutu:
  Bash

  pmbootstrap install
  

  Bu komut, PostmarketOS'u cihazınıza kurmak için gerekli tüm dosyaları derler ve bir görüntü dosyası oluşturur.¹

• Tam Disk Şifreleme (İsteğe Bağlı): Eğer cihazınız tam disk şifrelemeyi (FDE) destekliyorsa (cihaz wiki sayfasındaki "FDE" sütununu kontrol edin ¹), kurulum sırasında FDE'yi etkinleştirebilirsiniz:
  Bash

  pmbootstrap install --fde
  

  Bu komut, kurulum sırasında bir şifre belirlemenizi isteyecektir.¹

• SD Karta Doğrudan Kurulum (İsteğe Bağlı): Eğer PostmarketOS'u doğrudan bir SD karta kurmak istiyorsanız, SD kartınızın yolunu belirterek pmbootstrap'un görüntüyü otomatik olarak flaşlamasını sağlayabilirsiniz. Öncelikle SD kartın doğru yolunu bulmanız gerekir (örneğin /dev/mmcblk0, /dev/sdb gibi).
  Bash

  pmbootstrap install --sdcard=/dev/mmcblk0
  

  Bu seçenek, doğrudan cihaza flaşlama yerine SD karttan önyükleme yapmak isteyen kullanıcılar için faydalıdır.¹ Ancak, Samsung Galaxy A5 2015'in SD karttan önyükleme özelliğinin çalışmadığı bildirilmiştir.³ Bu nedenle, dahili depolamaya kurulum daha güvenilir bir yöntemdir.

Derleme süreci, seçilen arayüze ve cihazın performansına bağlı olarak zaman alabilir. Bu adım sırasında pmbootstrap, Alpine Linux chroot'ları içinde tüm bağımlılıkları ve paketleri derleyecektir. Bu, host sisteminde herhangi bir ek yazılım yüklemeye gerek kalmadan tüm derleme ortamının izole bir şekilde yönetilmesini sağlar.¹

 

4.3 PostmarketOS Görüntüsünü Cihaza Flaşlama

 

PostmarketOS görüntüsü derlendikten sonra, pmbootstrap flasher aracı kullanılarak cihaza flaşlanacaktır. Bu adım için cihazın lk2nd Fastboot modunda olması gerekmektedir.

• Ön Koşul: Cihazınızın lk2nd Fastboot modunda olduğundan emin olun (Bölüm 3.3'teki lk2nd flaşlama sonrası manuel geçiş adımlarını hatırlayın: Ses Kısma + Güç tuşları).³
• Çekirdeği Flaşlama:
  Bash

  pmbootstrap flasher flash_kernel
  

  Bu komut, PostmarketOS çekirdeğini cihazın çekirdek bölümüne flaşlar.³

• Kök Dosya Sistemini Flaşlama:
  Bash

  pmbootstrap flasher flash_rootfs
  

  PostmarketOS wiki'si, kök dosya sistemini flaşlamak için pmbootstrap flasher flash_rootfs komutunu belirtmektedir. Ancak, bazı durumlarda belirli bir bölüm belirtmek gerekebilir. Örneğin, userdata bölümüne flaşlamak için:

  Bash

  pmbootstrap flasher flash_rootfs --partition=userdata
  

  Bu komut, PostmarketOS'un ana dosya sistemini cihazın dahili depolama birimine yazar.²⁹

Flaşlama işlemi tamamlandıktan sonra, cihazın otomatik olarak yeniden başlaması beklenir. PostmarketOS'un ilk önyüklemesi, sistemin ilk kurulumlarını yapması nedeniyle biraz zaman alabilir. Bu aşamada herhangi bir sorunla karşılaşılırsa, pmbootstrap log komutu veya pmbootstrap status komutu ile sistemin durumunu ve hata kayıtlarını kontrol etmek faydalı olacaktır.¹ Gerekirse,

pmbootstrap zap komutu ile tüm chroot'ları ve derleme önbelleğini temizleyerek baştan başlamak da bir çözüm olabilir.¹

 

Sonuç

 

Samsung Galaxy A5 2015 gibi ana ekran tuşu arızalı eski bir cihaza PostmarketOS kurmak, standart prosedürlerin ötesinde ek adımlar ve dikkat gerektiren karmaşık bir süreçtir. Bu rehberde detaylandırılan adımlar, bu özel durumu ele alarak başarılı bir kurulum için gerekli tüm bilgileri sunmaktadır.

Temel Çıkarımlar ve Önemli Noktalar:

• Hazırlığın Kritikliği: Kurulum öncesi veri yedekleme, cihazın yeterli şarjda olması ve bootloader kilidinin açık olması gibi adımlar, olası veri kaybını ve cihazın kullanılamaz hale gelmesini önlemek için hayati öneme sahiptir.
• Android Sürüm Kontrolü: Cihazın orijinal Android 4.4.4 sürümünde olması, arm64 çekirdeği başlatma sorunlarına yol açabileceğinden, kurulumdan önce Android 5.0 veya daha yeni bir sürüme yükseltme yapılması gerekliliği önemli bir ön koşuldur. Bu, olası önyükleme hatalarını baştan engeller.
• Ana Ekran Tuşu Arızasına Çözümler: Ana ekran tuşunun bozuk olması, cihazı İndirme Modu'na veya Kurtarma Modu'na sokmak için geleneksel tuş kombinasyonlarını devre dışı bırakır. Bu durumda, ADB (adb reboot download, adb reboot recovery) komutları vazgeçilmez bir çözüm sunar. Ancak bu komutların çalışabilmesi için USB hata ayıklamanın önceden etkinleştirilmiş olması kritik bir güvenlik ağı oluşturur. USB hata ayıklama etkin değilse ve cihaz normal şekilde önyüklenemiyorsa, Kurtarma Modu üzerinden İndirme Modu'na geçiş gibi dolaylı yöntemler son çare olabilir.
• Odin ve Heimdall Arasındaki Stratejik Seçim: Kullanıcının Odin tercihine rağmen, lk2nd ikincil bootloader'ın flaşlanması için PostmarketOS topluluğu ve lk2nd projesi tarafından Heimdall'ın (heimdall flash --BOOT) önerilmesi, bu adım için Heimdall'ı daha güvenli ve doğrudan bir seçenek haline getirir. Odin, TWRP gibi diğer flaşlama görevleri için bir alternatif olarak düşünülebilir.
• Linux Sanal Makinesi Zorunluluğu: pmbootstrap aracının Windows Subsystem for Linux (WSL) üzerinde resmi olarak desteklenmemesi ve Linux dosya sistemlerine (ext4) olan bağımlılığı nedeniyle, VirtualBox gibi bir sanal makine üzerinde Ubuntu Linux kurulumu kaçınılmazdır. Bu, PostmarketOS derleme ortamının doğru şekilde çalışmasını sağlar ve dosya sistemi uyumsuzluklarından kaynaklanan sorunları önler.
• lk2nd'nin Köprü Rolü: lk2nd ikincil bootloader, Samsung'un tescilli Odin protokolü ile pmbootstrap'un ihtiyaç duyduğu standart Fastboot arayüzü arasında bir köprü görevi görerek PostmarketOS kurulumunu mümkün kılar. Doğru lk2nd-msm8916.img dosyasının indirilmesi ve BOOT bölümüne doğru şekilde flaşlanması, cihazın temel önyükleme mekanizmasının korunması açısından hayati öneme sahiptir.

Bu adımların her birine dikkatle uyulması, ana ekran tuşu arızalı bir Samsung Galaxy A5 2015 cihazına PostmarketOS'un başarılı bir şekilde kurulmasını sağlayacaktır. Süreç boyunca karşılaşılabilecek olası sorunlar için pmbootstrap log gibi hata ayıklama araçlarının kullanılması önerilir.